Jaskra, razem z zaćmą i uszkodzeniem wzroku związanym z cukrzycą, zaliczana jest do głównych przyczyn ślepoty na świecie. Współczesna medycyna nie potrafi jeszcze odwrócić zmian, które zachodzą w narządzie wzroku w przebiegu tej choroby. Z tego właśnie powodu bardzo ważne jest wczesne wykrycie objawów jaskry, kiedy zmiany są jeszcze minimalne.
Jak wykryć jaskrę na wczesnym etapie?
Zdiagnozowanie jaskry na etapie bezobjawowym nie jest trudnym zadaniem. Jest tylko jeden warunek – trzeba korzystać z badań profilaktycznych wykonywanych przez lekarzy okulistów. Badania te składają się z trzech części: pomiaru ciśnienia wewnątrz gałkowego, oceny pola widzenia i oftalmoskopii, czyli badania dna oka. Największą wartość diagnostyczną niesie ze sobą wykonanie wszystkich trzech badań i tylko takie zestawienie pozwala nie przeoczyć choroby. Czasami można się spotkać z propozycją wykonania jedynie pomiaru ciśnienia wewnątrz gałkowego, jednak należy zdawać sobie sprawę z tego, że spora część przypadków jaskry przebiega z prawidłowymi wartościami tego parametru i wówczas choroba może zostać przeoczona.
Kiedy podejrzewać jaskrę?
Wysunięcie podejrzenia choroby nie jest zadaniem łatwym, często bowiem jej przebieg jest podstępny, głównie dlatego, że u chorego nie występują żadne niepokojące objawy jaskry, do czasu, kiedy uszkodzenie jest już na tyle duże, że pojawiają się nieodwracalne ubytki w polu widzenia. Co więcej, zauważenie tych ostatnich też nie jest najprostsze, gdyż w jaskrze występuje obwodowe zawężenie pola widzenia, a więc obraz, który chory postrzega, różni się od normalnego tym, że nie sięga po bokach i na dole tak daleko, jak u osoby zdrowej. Jest to o tyle niebezpieczne, że osoba chora może nie zauważać zbliżających się z boku pojazdów, zupełnie nie zdając sobie z tego sprawy. Czasami chorzy zgłaszają się do lekarza także z powodu przypadkowego strącania różnych przedmiotów, czy potykania się np. o progi. Dużym zaskoczeniem jest dla nich wówczas informacja, że tego typu dolegliwości mogą być objawami jaskry.
Sytuacja jest prostsza, gdy jaskra powoduje ubytki w polu widzenia pod postacią czarnych plam. Chorzy łatwiej zauważają tego typu objawy i szybko zgłaszają się do okulisty.
Objawami, które powinny zwrócić naszą uwagę wcześniej, zanim pojawią się ewidentne problemy ze wzrokiem, mogą być bóle głowy, czasami połączone z bólem gałki ocznej. Jeśli komuś doskwierają takie właśnie dolegliwości, może uważać się za szczęściarza, bo dzięki temu ma szansę wcześnie udać się do okulisty i wykryć ewentualną jaskrę, zanim doprowadzi ona do poważnego uszkodzenia nerwu wzrokowego. Pozostałym chorym we wczesnym wykryciu jaskry mogą pomóc zalecenia Polskiego Towarzystwa Okulistycznego, dotyczące wskazań do wykonywania badań profilaktycznych.
Dla kogo badania profilaktyczne?
Mało kto zdaje sobie sprawę, że po ukończeniu 40 roku życia każdy powinien rozpocząć wykonywanie regularnych badań profilaktycznych, które wykryją wczesne objawy jaskry, ponieważ możliwość wystąpienia tej choroby znacząco rośnie wraz z wiekiem. Regularność w tym wypadku polega na wizytach u okulisty raz na dwa lata, a w przypadku, gdy występują dodatkowe czynniki ryzyka jaskry, raz do roku. Czynniki ryzyka to na przykład obciążający wywiad rodzinny, a więc zachorowanie na jaskrę przez naszych rodziców lub rodzeństwo. Dodatkowo, jeśli chorujemy na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze lub doskwiera nam przewlekłe niskie ciśnienie tętnicze, występuje u nas wada wzroku pod postacią krótkowzroczności lub nadwzroczności, czy też z jakiegoś powodu zażywamy kortykosteroidy, znajdujemy się w grupie ryzyka zachorowania na jaskrę.
Dla zachowania sprawnego widzenia warto korzystać z badań profilaktycznych. Uchwycenie objawów jaskry na jej wczesnym etapie pozwala na skuteczne leczenie tej choroby i opanowanie jej na tyle, że u chorego nigdy nie dojdzie do jaskrawego uszkodzenia wzroku, ani do tego, co niepokoi najbardziej, czyli ślepoty.
