Torbiele jajników to jedna z najczęściej występujących nieprawidłowości w obrębie tego narządu. Wyróżniamy kilka ich typów, różniących się przede wszystkim przyczyną powstania. W zależności od charakteru zmian, ale też od stopnia ich zaawansowania oraz wieku pacjentki i jej planów prokreacyjnych, dobiera się odpowiedni sposób leczenia. Więcej na ten temat przeczytasz w poniższym artykule.
Torbiele jajników podzielić można zasadniczo na czynnościowe i nieczynnościowe. Pierwsza grupa związana jest z funkcjonowaniem jajników, zaburzonym na skutek wahań hormonalnych. W prawidłowo działającym jajniku znajdują się pęcherzyki, które kolejno pękają, uwalniając komórki jajowe. Jeśli komórka taka nie zostanie zapłodniona, pęknięty pęcherzyk przekształca się w tzw. ciałko żółte, które z czasem zanika.
Torbiele czynnościowe
Nieodpowiednie stężenie konkretnych hormonów może jednak doprowadzić do sytuacji, w której pęcherzyk nie pęka, tylko przekształca się w torbiel. Torbielą ciałka żółtego nazywamy zaś torbiel powstałą wówczas, gdy ciałko żółte nie zanika, mimo iż kobieta nie zaszła w ciążę, tylko wypełnia się płynem surowiczym. Torbiele czynnościowe mogą z czasem się zmniejszać i samoistnie zaniknąć, ale bywa też tak, że rosną. Wymagają więc obserwacji. Czasem lekarz przepisuje doustne środki hormonalne (często po prostu pigułki antykoncepcyjne), by wyrównać poziom hormonów i tym samym nie dopuścić do dalszego rozwoju torbieli.
Gdy jest ich wiele, do czynienia mamy z zespołem policystycznych jajników. Jego leczenie w formie terapii hormonalnej może trwać nawet kilka lat. – Szybszym, lecz bardziej inwazyjnym sposobem może być przeprowadzenie zabiegu elektrokauteryzacji – słyszymy w białostockim gabinecie ginekologiczno-położniczym dr Anny Kluz-Kowal. Zabieg ten polega na przyżeganiu iskrą elektryczną zmian, które wskutek tego zostają usunięte.
Torbiele nieczynnościowe
Niektóre torbiele tworzą się w związku ze schorzeniem zwanym endometriozą. Polega ono w dużym skrócie na odrywaniu się fragmentów błony śluzowej macicy (endometrium) i wędrowaniu ich po organizmie. Gdy tkanka endometrialna dotrze do jajnika, podczas miesiączki może on wypełnić się krwią, przybierając charakterystyczną barwę, od której ten rodzaj torbieli nazywa się niekiedy torbielą czekoladową.
Innym rodzajem torbieli nieczynnościowych są torbiele dermoidalne, czyli inaczej skórzaste. Nazwę swą zawdzięczają temu, że w ich wnętrzu znajdują się fragmenty tkanki skórnej, ale często też tłuszczowej czy kostnej nierozwiniętego płodu. W ogromnej większości przypadków zmiany tego typu mają charakter łagodny, jednak z uwagi na ryzyko powikłań wymagają chirurgicznego usunięcia.
Leczenie operacyjne
Podobnie rzecz ma się z torbielami nowotworowymi i takimi, w przypadku których zachodzi podejrzenie rozwoju raka. Wskazaniami do przeprowadzenia operacji są też ucisk rozwijającej się torbieli na sąsiednie struktury, ryzyko jej pęknięcia mogące prowadzić do groźnego zapalenia otrzewnej, a także brak reakcji na leczenie hormonalne (stosowane niekiedy również przy torbielach endometrialnych).
Jeśli kobieta chce móc jeszcze kiedyś zajść w ciążę, podejmuje się starania, by usunąć tylko torbiel, oszczędzając sam jajnik. Często jednak i on wymaga wycięcia – ale pamiętajmy, że jest jeszcze drugi. O tym, czy operacja leczenia torbieli jajnika może przebiec w trybie laparoskopowym (mniejsze nacięcia, krótszy czas rekonwalescencji), czy też należy wykonać klasyczne cięcie, decyduje lekarz, w oparciu o dane na temat stanu pacjentki oraz stopnia rozwoju torbieli i możliwego ryzyka.
